نجوم در ایران در مقایسه با دیگر علوم، بر خلاف گذشتهٔ دور ما، بسیار نحیف است. این در حالی است که علاوه بر علاقهٔ شدید مردم ما به این علم، تجربهٔ مدرن در کشورهای صنعتی بیانگر این است که توسعهٔ نجوم هم به رشد صنعتی کشور ها کمک می‌کند و هم به رشد علاقهٔ شهروندان به علم و فناوری که در جامعهٔ دانش پایهٔ نوین بسیار اهمیت دارد. از این جهت داشتن یک نقشهٔ راه برای توسعهٔ نجوم ایران برای هر نوع برنامه‌ریزی ملی اساسی است. این سند اولین کوشش در ترسیم این نقشهٔ راه است که منجمان داخل و خارج کشور در تنظیم آن مشارکت کرده‌اند.
در ترسیم این نقشهٔ راه عوامل زیر در نظر گرفته شده است:
- تعداد بسیار کم نیروی متخصص ایرانی در زمینهٔ نجوم و ابزار نجومی در داخل کشور؛
- تعداد قابل توجه متخصصان ایرانی خارج از کشور؛
- نیاز متخصصان ایرانی به رصد با تجهیزات پیشرفته؛
- نیاز متخصصان داخل کشور به شناخت پروژه‌های بین‌المللی و مشارکت در آنها؛
- اعتبارات کم تحقیقات نجومی در ایران و نیاز به اولویت‌بندی در شرایط کنونی،
- علاقهٔ شدید مردم و جوانان ما به نجوم و اهمیت نجوم در توسعهٔ صنعتی و علمی کشور؛
- برنامهٔ توسعهٔ آیندهٔ نجوم در کشورهای صنعتی و سرآمد دنیا؛
- توانایی ایران در ساخت بعضی تجهیزات نجومی؛ ناتوانی ما در تعیین مسئله‌ها و چالش‌های علمی موجود در نجوم دنیا؛
- شرایط مطلوب برای جذب نیروی علمی از خارج از کشور؛
- شرایط مطلوب برای حفظ و استفاده از حد اکثر کارایی نیروهای علمی موجود در ایران.
این بررسی‌ها نشان داد که تعیین هر چشم‌انداز و هدف واقعی برای نجوم ایران به درک درست از شرایط دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی موجود، توانایی‌ها و ناتوانایی‌های آنها، شرایط رشد برای یک گروه نجومی، و البته به برآورد و درک توانایی بالقوهٔ نیروی علمی موجود در ایران بستگی شدید دارد. با توجه به این واقعیت‌ها و شرایط بین‌المللی موجود مهمترین اقدام تمرکز بر استخدام چند منجم رصدگر فعال در یک نهاد علمی پویا است. این گروه باید امکان همکاری با یک یا چند پروژهٔ بین‌المللی را داشته باشد. این مشارکت بین‌المللی در عین حال اقدام دیگری است که از نقشهٔ راه نتیجه می‌شود و برای تحقق آن در هر صورت نوعی همکاری کنسرسیوم میان دانشگاهی توصیه می‌شود. شرایط مشارکت در پروژه‌های بین‌المللی، مستقل از توانایی‌های اندک ما در ایران، بسیار متفاوت است. بنابراین پروژه‌هایی برای مشارکت توصیه شده است که متناسب با توان علمی و مالی ایران باشد.
حقوق مطالب این نقشهٔ راه متعلق به مؤلفان زیر است:
- معین مصلح، مسئول تهیهٔ نقشهٔ راه نجوم ایران، پژوهشگر اخترفیزیک، رصدخانهٔ ابوریحان بیرونی، دانشگاه شیراز.
- سمیه شیخ‌نظامی، همکار، پژوهشگر اخترفیزیک، پژوهشگاه دانشهای بنیادی.
- رضا منصوری، همکار، استاد دانشگاه صنعتی شریف و مؤسسهٔ مطالعات پیشرفتهٔ سعیدی، دانشگاه کاشان.
- سعید توسلی، مشاور، استادیار دانشگاه خوارزمی.
- نیما خسروی، مشاور، استادیار دانشگاه شهید بهشتی.